Jeugd en opleiding
Jan Wessendorp werd op 21 oktober 1940 geboren in Soerabaja, Nederlands-Indië. Terwijl zijn vader kort daarna gevangen wordt genomen, komen Jan en zijn moeder tot de bevrijding in een interneringskamp van de Japanners terecht. Die indrukken zullen hem zijn hele latere leven achtervolgen en vormen een belangrijke drijfveer voor zijn ongebreidelde schilderen. Het grootste deel van zijn oeuvre is een verwerking van deze ervaring en een zoektocht naar zichzelf. Een publicatie van zijn hand Kruimels langs de weg – Hans en Grietje / Beeldverslag van een innerlijke zoektocht verwijst hier nadrukkelijk naar. Zelf zegt hij hierover: “Ik probeer niet in mijn werk mijn verdriet of mijn angst gestalte te geven. Dan zou mijn werk te egotripperig en te particulier zijn. Ik probeer juist de strijd om mens te zijn te laten zien. In mijn werk wordt zichtbaar, dat die strijd vol passie en geluk kan zijn.”
Jan Wessendorp wist van jongs af aan dat hij beeldend kunstenaar wilde worden.
Hij volgde na een opleiding aan de MTS voor de Fotografie en Fototechniek in Den Haag een opleiding schilderen aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag (1966-1968). In 1973 krijgt hij een WVC reisbeurs naar Italië.
Vestiging in Bergen op Zoom
Na een tijd in Antwerpen gewoond te hebben, vestigt hij zich in 1970 in Bergen op Zoom nadat hij is aangenomen bij het psychiatrisch ziekenhuis Vrederust in Halsteren. Daar willen ze een afdeling creatieve therapie opzetten en Jan Wessendorp geeft deze, met Kees Visser, vorm. Hij werkt daar tot 1980.
In deze periode is hij ook docent aan het creatief centrum De Kraal in Bergen op Zoom.
Van 1980 tot 1990 is hij als docent tekenen/vlakke vorm en kleur verbonden aan de Academie voor Beeldende Kunsten St. Joost in Breda.
Onderscheidingen
In 1990 krijgt hij de Sakko-prijs voor Kunsten en Letteren toegekend “Wegens zijn hoogwaardige en fijnzinnige schilderijen, waarop hij met een treffend kleurenpalet en een vaardige persoonlijke touche zijn diepzinnige filosofie over het lijden van de mens en diens overwinning daarvan op uitermate artistieke wijze weet vast te leggen. Wars van het zoeken naar ook maar het geringste commercieel effect stelt hij zijn talent volkomen in dienst van de kunstzinnige expressie waardoor zijn werk een unieke geladenheid krijgt, die kenmerkend is voor de waarachtige kunstenaar. Begiftigd met de verfijnde visie en het gewillige penseel van de absolute schilder levert hij aldus een artistieke en waardevolle bijdrage van betekenis aan het culturele niveau van onze goede stad en streek.”
In 2002 wordt hij Ridder in de orde van Oranje-Nassau.
Exposities
Hij neemt vanaf 1969 tot nu deel aan talloze exposities in binnen- en buitenland waarvan hierna een kleine selectie uit die in Bergen op Zoom en directe omgeving:
Salontentoonstelling in Het Markiezenhof (1991); gemeentehuis Wouw (1994); Galerie Stuart en de voormalige Joodse Synagoge (1999); De Kring Roosendaal (2012); Het Markiezenhof ‘Hommage à Trois’ (2018); Galerie Lukisan Bergen op Zoom (vanaf 2021); De Zeeland (2015). De laatstgenoemde locatie bood ruimte aan het tonen van honderden werken van zijn hand en is tot nu toe de grootste overzichtstentoonstelling van zijn oeuvre.
Al eerder, in 2007, werd in de Jan Garemijnzaal in het Belfort in Brugge, een groot deel van zijn oeuvre geëxposeerd naar aanleiding van zijn 65ste verjaardag. Tegelijk met genoemde expositie in Brugge verscheen het boek Jan Wessendorp schilder waarin aan de hand van een interview en bijdragen van (kunstenaars)vrienden een goed beeld wordt geschetst van zijn kunstenaarschap en zijn werk.
In 2003 nam Jan Wessendorp deel aan een tentoonstelling op drie plaatsen in Delft die de uitkomst was van een onderzoek naar de Indische hedendaagse kunst en dat eveneens resulteerde in de publicatie ‘Tussen twee werelddelen wacht het verlangen van een oceaan’ / Een verkennend onderzoek naar Indische hedendaagse beeldende kunst en cultuuruitingen. Eén jaar eerder werd werk van Jan Wessendorp met andere Indische kunstenaars uit de regio tentoongesteld in Het Markiezenhof als opmaat naar genoemd onderzoek.
Werk in collecties
Talloze particulieren bezitten werk van hem. Daarnaast bevindt zich werk van Jan Wessendorp in de volgende collecties:
Collectie van de Staat der Nederlanden; Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed; Het Markiezenhof Bergen op Zoom; Koninklijke Bibliotheek Brussel; Plantijn-Moretus Antwerpen; Stedelijk Museum Breda; Kunstcollectie Rabobank Nederland; Gemeente Woensdrecht; Gemeente Roosendaal; Provinciehuis ’s-Hertogenbosch.
Interieurontwerpen
Voor de vormgeving van de woon-decoratie-winkel 3 karpers in Bergen op Zoom in 1991 stond Jan Wessendorp garant en ook verzorgde hij in 1992 het interieur van het bedrijfspand van Van den Bergh Bouw in Bergen op Zoom.
Van 1996 tot 1998 is Jan Wessendorp betrokken bij de renovatie van de voormalige synagoge in Bergen op Zoom naar aanleiding van het besluit dat deze in de zomerperiode zal worden opengesteld door de Stichting Bezichtiging Monumenten. Naast kleuradviezen ontwerpt hij de voorhang (240 x 175 cm) die op de weefgetouwen van de Tapisserie- en Damastweverij in Tilburg wordt gerealiseerd, en vier armaturen elk voorzien van vijf kaarsenhouders, die tegen de pilasters worden bevestigd.
De permanente expositie in de Sint-Gertrudiskerk in Bergen op Zoom, ‘Kerkschatten’, is in 2001-2002 vormgegeven door Jan Wessendorp.
Samen met beeldend kunstenaar Auke van der Heide ontwerpt Jan Wessendorp het liturgisch centrum in de Ontmoetingskerk in Bergen op Zoom. Naar aanleiding van de restauratie en herinrichting van deze art-deco kerk van Berend Tobia Boeyinga uit 1928, kregen genoemde kunstenaars in 2002 de opdracht om een avondmaalstafel, een lessenaar, een kandelaar voor de paaskaars, kandelaren voor de vier adventskaarsen en een menora te ontwerpen waarvan de uitvoering in 2003 was voltooid.
Beelden buiten
In Stadspark Kijk in de Pot in Bergen op Zoom worden door Jan Wessendorp en Auke van der Heide in 2001 land-art kunstwerken uitgevoerd die verwijzen naar het historisch verleden van dit park: ‘De Wig’ verwijzend naar het lunet en ‘De Veldschans’ verwijzend naar de slikbatterij.
In opdracht van het Waterschap Brabantse Delta realiseerden Jan Wessendorp en Auke van der Heide in 2009 het kunstwerk ‘De Emmer van Toen is de Buis van Nu’ aan de Binnenbandijk in Bergen op Zoom. Ook hier verwijst het kunstwerk naar vroeger toen er nog geen waterleiding was en de vooruitgang met overal in Nederland de beschikbaarheid van leidingwater.
Dichter en schrijver
Behalve kunstschilder, ontwerper en beeldend kunstenaar van drie-dimensionale werken, heeft Jan Wessendorp ook gedichten geschreven en talloze teksten over de bron, de drijfveren en de achterliggende gedachten van zijn kunstwerken.
Initiatiefnemer Arsis
In 2001 was Jan Wessendorp de initiatiefnemer voor het oprichten van een kunstenaarssociëteit. Samen met andere kunstenaars werd de Stichting Arsis kunst en sociëteit West-Brabant opgericht die tot op de dag van vandaag een bloeiend bestaan leidt en het verschil voor kunstenaars in genoemde regio maakt.
Literatuur
‘Jan Wessendorp’, in: Dees Goosen, Drs. Johanna Jacobs en Dr. Ton Thelen (samenstellers), ‘Tussen twee werelddelen in, wacht het verlangen van een oceaan’ / Een verkennend onderzoek naar Indische hedendaagse beeldende kunst en cultuuruitingen, Liempde/Zaltbommel 2003, pp. 174 tot en met 177.
Stichting Gezien Jan, Jan Wessendorp schilder, Bergen op Zoom 2007.
Jan Wessendorp, Mijn brave dier, Kleinood & Grootzeer Bergen op Zoom 2010 (dichtbundel).
Jan Wessendorp, Kiezels en kruimels / Hans en Grietje / kruimels langs de weg, Bergen op Zoom 2012.
Jan Wessendorp, Kruimels langs de weg / Hans en Grietje / Beeldverslag van een innerlijke zoektocht, Bergen op Zoom 2015.
Video’s
Rob Bouwman, “Kruimels Langs De Weg” een gesprek met Jan Wessendorp, 16 juni 2007, DVD-R.
Auke van der Heide, De Emmer van Toen is de Buis van Nu, 24 delen (2009) (You Tube).
Auke van der Heide, Kruimels langs de weg, 2010 (You Tube).
Auke van der Heide, Over techniek – Jan Wessendorp vertelt over recente schilderijen, 2011 (You Tube).
BRTO, Portret van beeldend kunstenaar Jan Wessendorp, 2015 (You Tube).
Martin Hoevenaars, Ode aan Jan Wessendorp, 7 juni 2015 (You Tube).
Brabant Cultureel, Een felicitatiegesprek met kunstenaar Jan Wessendorp, 22 oktober 2020 (You Tube).
Website
Op de website www.janwessendorp.nl zijn vele werken van hem te zien en is veel aanvullende informatie te vinden.
“Kunst is ingebed in de natuur en zij die het eruit kunnen halen, hebben het.” (Albrecht Dürer)
Dit citaat van Albrecht Dürer is de leidraad in mijn werk en leven. Het heeft niet alleen betrekking op de natuur, die als objectwereld om ons heen zichtbaar wordt, maar ook, voor zover wij zelf natuur zijn, op ons fysieke en intelligente bestaan. De natuur maakt zich in ons bekend als onze eigen bijzondere natuur en specifiek talent. Deze kwaliteit bepaalt de soort aandacht voor die objectwereld, waardoor er een wereld van ideeën en gevoelens opengaat. De strijd van de kunstenaar is om te komen tot een aparte ervaringsvorm die zich vervolgens uit in een specifiek schilderkunstig vermogen. De ontwikkeling van visie, originaliteit en expressie wordt bepaald door een ononderbroken zelfstudie en training, in alle aspecten van het leven van de kunstenaar. Door dit te doen worden alle lagere impulsen ondergeschikt aan de hogere en worden geabsorbeerd!
“Kunst zit verborgen in de natuur”
Het artistieke beeld wordt niet zozeer ondersteund door uiterlijke kenmerken, maar meer nog door inhoudelijke implicaties, die het gevolg zijn van dat groeiende bewustzijn. De mogelijkheid om in de kunst te bewegen en te communiceren: de kijker innerlijk in beweging te brengen en zo een zelfervaring te stimuleren, ligt niet in het hartstochtelijke verlangen van de maker om zelf te communiceren, anderen te beïnvloeden, of in de lust van design. Deze mogelijkheid ligt in het vermogen van de kunstenaar om te creëren vanuit de levensbron die hij heeft kunnen aanboren en waaraan hij een authentieke visuele vorm heeft kunnen geven!
“Wie het eruit kan halen, neem het!”
Jan Wessendorp